Polskie Forum Użytkowników GIMP-a

Tutoriale => Edycja fotografii => Wątek zaczęty przez: Rysiek!! on 31.10.2009, 20:39:42



Tytuł: Edycja fotografii: funkcje Picasy w GIMP-ie I
Wiadomość wysłana przez: Rysiek!! on 31.10.2009, 20:39:42
(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_13_04_10_5_56_08.png)

Opracowanie: Rysiek!!
Poziom trudności: łatwy
Część pierwsza, kliknij aby zobaczyć część drugą (http://www.gimpuj.info/index.php/topic,41448.0.html).



Picasa to jeden z najpopularniejszych programów do niezaawansowanej przeróbki zdjęć. Prace w nim tworzone wykorzystywane są głownie do portali społecznościowych (www.nasza-klasa.pl, www.fotka.pl, www.facebook.com). Popularność zawdzięcza możliwości wykonania w prosty sposób efektów graficznych każdemu, nawet bez doświadczenia i wiedzy w zakresie edycji grafiki rastrowej. Przez prosty panel użytkownik może wybrać rozmaite funkcje i połączyć je w spójną całość, dodając zdjęciu odpowiedni smaczek.

Zainspirowany popularnością programu (oglądaniem masowych ilości zdjęć przerabianych tym programem) postanowiłem napisać poradnik, dzięki któremu każdy bez trudu wykona w GIMP-ie operacje podobne do tych oferowanych przez twórców programu Picasa.

Zagadnienia części pierwszej:
- Przytnij - przy wykorzystaniu narzędzia "Kadrowanie"
- Przytnij - przy wykorzystaniu polecenia "Wymiary płótna"
- Wyprostuj - przy wykorzystaniu prowadnic, narzędzia "Obrót", i "Skalowanie"
- Czerwone oczy - przy wykorzystaniu zaznaczenia według koloru, duplikacji warstw, poleceń zmiękczenia zaznaczenia oraz desaturacji.
- Automatyczny kontrast - przy wykorzystaniu polecenia "Jasność i Kontrast"
- Retuszuj - przy wykorzystaniu narzędzia "Rozsmarowywanie"
- Retuszuj - przy wykorzystaniu narzędzia "Klonowanie i Rozsmarowywanie"
- Dostrajanie - przy wykorzystaniu polecenia "Poziomy"

Tutorial napisany w wersji GIMP 2.6.6. W innych wersjach nazwy narzędzi i pojęć mogą się różnić.



[lp] Zaczynamy

[lp] Przytnij - przy wykorzystaniu narzędzia "Kadrowanie"

[lp] 1. Otwieramy zdjęcie, które chcemy edytować i wybieramy narzędzie Kadrowanie <kadrowanie> [Shift+C].

[lp] 2. Zaznaczamy myszką obszar, który chcemy wyciąć. Przyciemniony obszar to fragment, który zostanie usunięty przy kadrowaniu.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_44_36_0.PNG)


[lp] 3. Możemy teraz zmieniać jego wymiary i położenie. Najprostszym sposobem jest edycja obszaru bezpośrednio na obszarze roboczym. Klikając w środek możemy przesunąć obszar, klikając na środek boku możemy powiększyć lub zmniejszyć rozmiar poziomo lub pionowo (zależnie od boku). Klikając w róg obszaru możemy powiększyć lub zmniejszyć w pionie i poziomie jednocześnie.

Drugi sposób to edycja wartości w oknie Opcji Narzędzia:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_03_11_09_5_23_08_1.PNG)


[lp] 4. Po ustawieniu odpowiedniego fragmentu klikamy [Enter]. Efekt:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_44_36_1.PNG)


[lp] Przytnij - przy wykorzystaniu polecenia "Wymiary płótna"

[lp] 1. Otwieramy zdjęcie, które chcemy edytować.

[lp] 2. Wybieramy Obraz -> Wymiary płótna. Powinno otworzyć się okno Ustawienie wymiarów płótna obrazu:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_01_11_09_5_57_46_1.PNG)


[lp] 3. W okna Szerokość i Wysokość wpisujemy wielkość zdjęcia jaką chcemy uzyskać. Możemy też za pomocą strzałek zmieniać wielkość tak, aby uzyskać optymalny efekt. Wybrany "łańcuszek" obok strzałek, pozwala nam zmienić wymiary zdjęcia, zachowując ich proporcjonalność. A więc zmniejszając jedną z wartości (np. szerokość, wysokość) druga zmienia się automatycznie.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_01_11_09_5_57_46_2.PNG)


[lp] 4. Teraz ustawiamy miejsce przycięcia (czarny prostokąt). Możemy wpisać przesunięcie obrazu względem osi X i Y ręcznie. Drugim sposobem jest przesuwanie zdjęcia w oknie podglądu za pomocą myszki. Przycisk Wyśrodkuj powoduje ustawienie przycięcia w środku obrazu.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_01_11_09_5_57_46_3.PNG)


[lp] 5. Możemy zaznaczyć Zmiana rozmiaru warstw: Wszystkie warstwy, co zastąpi nam ostatni punkt, jednak aby dokładniej ustalić miejsce przycięcia nie wybieramy tego polecenia. Jeśli już ustawimy wszystkie ustawienia (w tym przycięcie) odpowiednio klikamy na przycisk Zmień Rozmiar. Obszar roboczy powinien wyglądać tak jak poniżej:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_44_36_2.PNG)


[lp] 6. Teraz za pomocą narzędzia Przesunięcie  <przesuwanie> [M] możemy przesunąć obraz, aby jeszcze dokładniej dopasować miejsce wycięcia. Gdy to zrobimy wybieramy z menu Warstwa -> Dopasuj wymiary warstwy do obrazu. Teraz przerywane linie oznaczające granice warstwy, powinny przebiegać wzdłuż granic płótna.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_44_36_3.PNG)


[lp] Wyprostuj - przy wykorzystaniu prowadnic, narzędzia "Obrót" i "Skalowanie"

To narzędzie jest używane głównie do obracania zdjęcia, aby przedstawiało postać pod niewielkim kątem. Pomimo tego, opiszę tu obrócenie zdjęcia, zgodne z zamysłem twórców narzędzia "Wyprostuj", czyli pokażę jak wyprostować zdjęcie, które jest lekko przekrzywione.

[lp] 1. Zaczniemy od ustawienia prowadnicy - linii prostopadłej do jednego z boków, która jest niewidoczna po zapisaniu obrazu, służy tylko jako linia pomocnicza. Tworzymy ją klikając na jedną z dwóch podziałek (które widzimy nad i po lewej stronie obrazu) i przeciągając na obraz. Potrzebna nam będzie linia pozioma, więc klikamy i przeciągamy z poziomej podziałki (umieszczonej nad obrazem).

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_50_52_0.PNG)


[lp] 2. Wybieramy narzędzie Obróć <obrot> [Shift+R], klikamy na obraz i przesuwając suwakiem, w nowo otwartym oknie obracamy obraz o odpowiedni kąt, możemy też wpisać go w odpowiednie pole.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_50_52_2.PNG)


[lp] 3. Mamy obrócony obraz, w miarę równo względem poziomej prowadnicy. Ostatnim problemem zostaje to, że niewielka część obrazu jest pusta. Możemy to poprawić kadrując obraz (instrukcje w opisie przycinania), albo powiększając wymiary warstwy ze zdjęciem. Aby nie zmieniać rozmiarów obrazu proponuję to drugie. Wybieramy narzędzie Skalowanie <skalowanie> [Shift+T], klikamy na obraz i podobnie jak w 3 punkcie, części o używaniu narzędzia Kadrowanie edytujemy fragment, tym razem nie miejsce przycięcia, ale wielkość warstwy.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_50_52_1.PNG)


[lp] 4. Klikamy Przeskaluj  <skalowanie> [Shift+T], a później Warstwa -> Dostosuj wymiary warstwy do obrazu. Po wykonaniu tego punktu, mamy gotowy obraz:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_9_50_52_3.PNG)


[lp] Czerwone oczy - przy użyciu zaznaczenia według koloru, duplikacji warstw, poleceń zmiękczenia zaznaczenia oraz desaturacji

Narzędzie, które służy do usuwania każdemu znanych "czerwonych oczu" ze zdjęcia.

[lp] 1. Zaczynamy oczywiście od otworzenia zdjęcia, z którego chcemy usunąć "czerwone oczy". Jeśli to konieczne (zdjęcie jest małych rozmiarów) powiększamy obraz przy pomocy polecenia Widok -> Powiększenie. Jeśli widzimy oko w przybliżeniu i nie ma sensu przybliżać, przechodzimy do punktu następnego.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_00_42_0.PNG)


[lp] 2. Teraz należy zaznaczyć czerwony obszar oka, używamy do tego narzędzia Zaznaczenie według koloru  <zaznaczenie-kolor> [Shift+O] lub Zaznaczenie rozmyte  <rozdzka> i klikamy na czerwone elementy, tak długo, aż cała powierzchnia czerwonego oka nie będzie zaznaczona. Pamiętamy aby była zaznaczona opcja Tryb: Dodaje do bieżącego zaznaczenia, ewentualnie klikami z wciśniętym przyciskiem [Shift]. Możemy też zaznaczyć obszar oczu innymi narzędziami, ale jedno z dwóch opisanych w zupełności wystarczy.

Uwaga! Na obrazie mogą być inne czerwone elementy, które zostaną zaznaczone razem z okiem. Aby uniknąć zaznaczenia niepotrzebnych części obrazu po zaznaczeniu czerwieni, zobacz czy inne elementy nie zostały zaznaczone. Jeśli tak to wybierz narzędzie Odręczne zaznaczanie obszarów  <lasso> [F]. Następnie z wciśniętym [Ctrl] lub wybraną opcją Tryb: Odejmuje od bieżącego zaznaczenia obrysuj obszary które nie powinny być zaznaczone. Spowoduje to odjęcie danego obszaru od zaznaczenia.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_00_42_1.PNG)


[lp] 3.Rozmywamy zaznaczenie wybierając Zaznaczenie -> Zmiękcz... Wpisujemy wartość, która zaokrągli i rozmyje zaznaczenie, nie zmieniając znacznie jego granic. Wartość jest zależna od wielkości obrazu, ja zastosuje 10px. Następnie wybieramy Kolory -> Desaturacja i klikamy OK. Nasze czerwone oko stało się szare.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_00_42_2.PNG)


[lp] 4. Czas nadać oku ciemniejszą barwę, wykorzystamy do tego opcję Kolory -> Jasność i kontrast. Jasność zmniejszamy o około 100 (ustawiamy -100), jednocześnie zwiększając kontrast o około 20 (ustawiamy 20).

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_00_42_3.PNG)


[lp] 5. Teraz gdy nasza praca jest już praktycznie gotowa usuwamy zaznaczenie, wybierając Zaznaczenie -> Nic. Naszym oczom ukazuje się obraz końcowy.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_00_42_4.PNG)


[lp] Automatyczny kontrast - narzędzie Jasność i kontrast

Opcja którą wykonuje program Picasa możliwa jest do wykonania w GIMP-ie za pomocą prostego narzędzia Kolory -> Jasność i kontrast, który w łatwy i szybki sposób pomaga ustawić wyrazistość zdjęcia na dokładnie taki, jaki nam odpowiada. Można również zrobić to za pomocą opcji Kolory -> Poziomy, której zdecydowałem się nie opisywać, gdyż jest bardziej skomplikowana, a w dziedzinie kontrastu i jasności nie ma większych możliwości od standardowego narzędzia.

[lp] 1. Otwieramy obraz, który wymaga edycji kontrastu i/lub jasności.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_2_50_59_0.PNG)


[lp] 2. Oceniamy czy obraz jest za mało, czy za bardzo wyrazisty lub zbyt jasny, czy zbyt ciemny. W moim wypadku jest to najczęstszy przypadek, do którego wykorzystywane jest to narzędzie: obraz jest "mdły" - zbyt jasny i za mało wyrazisty. Aby sobie poradzić z tym problemem wybieramy Kolory -> Jasność i kontrast. Ukazuje się nam okienko, w którym możemy zmieniać wartości jasności i kontrastu.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_2_50_59_1.PNG)


[lp] 3. Wybieramy wartości. Najlepszy efekt jest kiedy zwiększając kontrast zmniejszamy jasność i na odwrót - zwiększając jasność zmniejszamy kontrast. Pamiętamy aby mieć włączoną opcję "Podgląd" w okienku - pozwala ona na zobaczenie wprowadzonych zmian bezpośrednio podczas edycji wartości. Widzimy więc jak zmieni się obraz po zatwierdzeniu (OK).

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_2_50_59_2.PNG)


[lp] 4. Jeśli dopasowaliśmy już wartości, które nam odpowiadają wybieramy OK i cieszymy się z poprawionego zdjęcia.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_2_50_59_3.PNG)


[lp] Retuszuj - narzędzie Rozsmarowywanie

Jedno z ciekawszych narzędzi programu, pozwala na retuszowanie (zamazywanie) niedoskonałości na zdjęciu. Postanowiłem do odwzorowania tego narzędzia podejść znacznie bardziej szczegółowo, ponieważ jego zastosowanie jest bardzo szerokie. Operacja ta będzie opierała się na narzędziach Klonowanie <klonowanie> [C] i Rozsmarowywanie <rozmazywanie> {S}. Opcje te można wykorzystywać razem lub osobno, w zależności od wymaganej sytuacji, dlatego też ten punkt opiszę dość szczegółowo na dwóch różnych obrazach.

[lp] 1. Otwieramy obraz. Wybrałem zdjęcie mojego autorstwa, szczyty drzew, nad którymi widnieje błękitne niebo z białymi chmurami. Postaram się przy użyciu narzędzia Rozsmarowywanie <rozmazywanie> {S} pozbyć się chmur i zostawić tylko błękitne niebo.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_3_19_13_0.PNG)


[lp] 2. Mając obraz i wytyczony cel edycji zabieramy się do pracy. Ale zanim to zrobimy wolę omówić narzędzie, z którego skorzystamy. Narzędzie rozsmarowuje (rozmazuje) fragment obrazu. Każdy, kto rozmazywał kredki pastelowe dla lepszego efektu, czy przez przypadek roztarł tekst pisany długopisem żelowym, powinien wiedzieć, jak to wygląda. Okno narzędzia:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_3_19_13_1.PNG)


[lp] 3. Omówmy sobie to, co się w nim znajduje:
[op] Suwak krycie - ustalamy nim, jak bardzo rozmycia ma pokrywać obraz. Pod uzyskanym efektem znajduje się obraz bazowy, więc od tego suwaka zależy, jak zmieni się on pod wpływem rozmycia.
[op] Pędzel - narzędzie, jakim będziemy rozmywać. Mamy dostępne te same pędzle, co w innych narzędziach, w zależności od naszych zbiorów może być ich bardzo dużo. Różnią się one wielkością, kształtem, rozmyciem brzegów itd. Standardowo wybrany jest Circle (okrągły). Ja polecam jednak Circle Fuzzy (okrągły rozmyty).
[op] Skala - wielkość pędzla, ustawiamy ją w zależności od wielkości obrazu/elementu, który chcemy rozmywać.
[op] Tempo - określa jak długa kreska może powstać z jednego ruchu i jak szybko stanie się mniej wyrazista. Polecam zostawić standardowe 50.
Ustalamy optymalne wartości, które możemy w każdym momencie zmienić.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_3_34_06.PNG)


[lp] 4. Zabieramy się do rozmazywania, wciskając w dane miejsce i z wciśniętym lewym przyciskiem myszy przesuwamy i puszczamy. Na początku efekty mogą nie być zadowalające, ale ćwicząc powinniśmy dojść do perfekcji. Tak wygląda teraz moje zdjęcie, po 5-minutowej edycji. Ze względu na niestaranność, drzewa są u góry trochę rozmyte, ale nie pogarsza to efektu.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_05_03_10_3_19_13_2.PNG)


[lp] Retuszuj - narzędzie Klonowanie i Rozsmarowywanie

Narzędzie klonowanie jest zbliżone do narzędzia "Retuszuj" z Picasy. Najważniejsza różnica to odwrotność wykonywanych zadań: najpierw zaznaczamy miejsce z którego kopiujemy, a potem miejsce, w którym umieszczamy obiekt. Postaram się przy użyciu tego narzędzia, a także innych poznanych we wcześniejszych częściach tutoriala usunąć ze zdjęcia obiekt.

[lp] 1. Otwieramy obraz. Ja zdecydowałem się usunąć z niego okno widoczne za maszyną.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_06_03_10_2_27_53_0.PNG)


[lp] 2. Na wstępie przyglądnijmy się narzędziu i jego opcjom. Tak wygląda okno opcji narzędzia:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_06_03_10_2_27_53_3.PNG)


[lp] 3. Krycie, pędzle i opcje skali pędzla zostały omówione już przy okazji Rozsmarowywania, więc ich opis pominiemy. Skupmy się więc na pozostałych opcjach:
[op] Zanikanie - w odróżnieniu od Picasy, w GIMP-ie możemy zapełniać danym fragmentem obrazu fragment o innym kształcie, jaki wybierzemy. Zamiast klikać na dane miejsce przesuwamy myszką podobnie jak w przypadku Rozsmarowywanie. Zanikanie ustala po jakiej odległości podczas "malowania" ma maleć krycie wklejanego obrazu. Zwykle nie zaznaczam tej opcji.
[op] Drganie - reguluje częstotliwość drgań, które będą generowane. Działa to w podobny sposób, jakby trzęsły Ci się ręce podczas używania narzędzia.
[op] Twarda krawędź - krawędź pędzla będzie, niezależnie od niego zawsze pozbawiona rozmycia.
[op] Źródło - określa, czy nakładany obraz będzie (standardowo) częścią obrazu, którą wybierzemy, czy deseniem, który możemy wybierać z gotowych lub tworzyć własne.
[op] Wyrównanie - określa, w jaki sposób podczas ruchu myszką będzie pobierany materiał (czy będzie pobierany równolegle do pędzla, czy będzie pobierany z jednego miejsca, lub pobierany z miejsca, które znajduje się w określonej od nas odległości od malowanego fragmentu).

Ustalamy więc odpowiednie dla nas ustawienia. Ja wybrałem takie:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_06_03_10_2_27_53_1.PNG)


[lp]3. Teraz zabieramy się do pracy. Miejsce, z którego pobieramy obraz wybieramy klikając z wciśniętym [Ctrl], następnie możemy przejść do malowania. W niejednolitych kolorach wykonanie pracy może być bardzo utrudnione. Jak widać efekt nie jest zadowalający.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_06_03_10_2_27_53_2.PNG)


[lp]4. Tu z pomocą przychodzi nam wcześniej poznane narzędzie Rozsmarowywanie <rozmazywanie> {S}. Wykorzystując je uzyskamy odpowiedni efekt.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_06_03_10_2_36_53.PNG)


[lp] Dostrajanie - poziomy

[lp]1. Zadania zakładki Picasy, która służy dostrajaniu obrazu wykonane zostaną przy pomocą opcji Kolory -> Poziomy, której działanie i obsługę postaram się przybliżyć. Na wstępie należy powiedzieć, że zdjęcia edytowane w GIMP-ie tworzone są z 4 kanałów RGB: czerwonego (Red), zielonego (Green) i niebieskiego (Blue) oraz kanału Alfa- przeźroczystości. Każdy z nich możemy edytować oddzielnie za pomocą poziomów. Za ich pomocą możemy też edytować je razem - na czym się skupimy.

[op] 1. Otwieramy obraz i okno opcji Kolory -> Poziomy, które wygląda tak:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_35_52_0.PNG)


[op] 2. Wykres określa, jaka jest ilość fragmentów obrazu w danej jasności. Poziomy edytujemy między innymi poprzez strzałeczki pod wykresem.
[op] Szara strzałka określa ogólną ilość światła w obrazie, jej odpowiednikiem w programie Picasa jest suwak "Wypełnienie światłem".
[op] Biała strzałka określa jasność jasnych części obrazu, jej odpowiednikiem w programie Picasa jest suwak "Najjaśniejsze miejsca".
[op] Czarna strzałka określa ilość ciemnych elementów, jej odpowiednikiem w programie Picasa jest suwak "Cienie".

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_35_52_1.PNG)


[op] 3. Teraz staramy się ustawić optymalne opcje, które pozwolą nam uzyskać wymarzony efekt.

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_35_52_2.PNG)


[op] 4. Poziomy wyjściowe działają jak narzędzie Jasność i kontrast, z tym że przesuwając białą strzałkę w lewą stronę ściemniamy obraz, a przesuwając czarną strzałkę w prawo obraz rozjaśniamy. Odległość między nimi to kontrast, czym są bliżej względem siebie, kontrast jest mniejszy. Jeśli zmienimy miejscem strzałki otrzymamy efekt Negatywu (odwrotne kolory), który również możemy uzyskać wybierając Kolory -> Inwersja. Tak wygląda efekt negatywu:

(http://www.gimpuj.info/gallery/3924_14_04_10_10_35_52_3.PNG)


[lp] Koniec części pierwszej



Wszelkie pytania, niejasności, sugestie proszę pisać w tym temacie. Jeśli tutorial przyda się choćby jednej osobie, uznam, że spełnił swój cel :)

Pozdrawiam każdego, który zdecydował się przeczytać część pierwszą mojego obszernego poradnika. Miłego GIMP-owania  <wilber>

Zapraszam do przeczytania części drugiej obejmującej efekty upiększające zdjęcia, tworzenie kolaży i kilka innych. (Część druga w trakcie tworzenia)




Tytuł: Odp: Edycja fotografii: funkcje Picasy w GIMP-ie I
Wiadomość wysłana przez: INSEKT on 26.04.2010, 18:01:00
Tutorial przeszedł pod moim bacznym okiem. Ryśku, podrzuć jeszcze jakąś ikonkę (proponuję coś związanego z Picasą) i krótki opis do indeksu, a wtedy przenosimy.


Tytuł: Odp: Edycja fotografii: funkcje Picasy w GIMP-ie I
Wiadomość wysłana przez: Casavex on 21.01.2011, 22:21:51
Co do czerwonych oczu.. Nie łatwiej po prostu przez opcje Filtry - Uwydatniania - Usuwanie czerwonych oczu? :]


Tytuł: Odp: Edycja fotografii: funkcje Picasy w GIMP-ie I
Wiadomość wysłana przez: Rysiek!! on 13.02.2011, 20:32:35
Casavex - Nie wiem, czy w okresie, kiedy pisałem ten artykuł była taka opcja, jednakże postaram się ją sprawdzić i dodać jako sposób alternatywny. Chociaż po głębszym zastanowieniu, może zostawie obszerniejszy opis - niech ktoś z tego wyniesie coś, a nie tylko to, że taka funkcja istnieje. :)

Edycja : Po przeglądnięciu tej funkcji stwierdzam, że ręczny sposób jest lepszy. Przy czerwonych elementach na obrazie nie tylko oczy stają się szare. Przy trochę rozmytym przy małym progu część koloru czerwonego zostaje czerwona, a przy dużym progu nawet części twarzy robią się szare - filtr nieco chybiony na moje oko. Dzięki za sugestie w każdym bądź razie.